Marta Kopeć

radca prawny

Specjalizuję się w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Mocno wspieram przedsiębiorców w tworzeniu dobrych zakładów pracy, ale nie pozwalam na nieludzkie traktowanie pracowników.
[Więcej >>>]

Jak zwolnić pracownika – przegląd możliwości

Marta Kopeć27 lipca 20182 komentarze

W piękny lipcowy wieczór piątkowy siedzisz sobie i myślisz … jak zwolnić pracownika?

No nie! Mam przynajmniej nadzieję, że nie.

Ale jeśli faktycznie masz problem z jakimś pracownikiem, przygotuj się do rozstania.

Dziś właśnie opowiem o sposobach rozwiązania umowy, ale bardziej kompleksowo niż dotychczas.

Zrobię Ci przegląd możliwości rozwiązania umowy o pracę. To będzie kompleksowe zestawienie tylko dla Ciebie, czyli dla pracodawcy, choć pracownicy też będą mogli się dowiedzieć co im może grozić.

***

rozwiązanie umowy o pracę

Czyli jak zwolnić pracownika?

Zacznę od tego, że nasze polskie prawo przewiduje kilka możliwości rozwiązania umowy o pracę, tzn.:

Porozumienie stron

Nie ma czegoś takiego jak wypowiedzenie za porozumieniem stron. Dlaczego?

Dlatego, że porozumienie stron to porozumienie. Jest wtedy, gdy zarówno ty, jak i twój pracownik zgadzacie się na rozstanie. Dogadujecie się co do warunków rozstania, podpisujecie dokument i się rozchodzicie.

To idealna forma, która pozwala rozstać się z klasą (czytaj: pracownika poznaje się po tym jak kończy >>>).

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może nastąpić w różnych okolicznościach: zarówno miłych, jak i nie miłych. Co to znaczy? A to znaczy, że czasem służy pracodawcy do wykazana dobrej woli dla pracownika, żeby nie zwalniać go np. dyscyplinarnie. Jeśli masz powody do dyscyplinarki, a nie chcesz zepsuć człowiekowi kariery – dyscyplinarka w świadectwie pracy często przekreśla możliwość znalezienia nowej pracy – możesz dać mu alternatywę tzn. zaproponować podpisanie porozumienia stron.

Dla pracownika porozumienie stron to z jednej strony dobre, a z drugiej strony złe wyjście. Porozumienie stron dobrze wygląda w świadectwie pracy, ale… przez podpisanie porozumienia pracownik nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych prze 90 dni!

Dla Ciebie jako pracodawcy jest to jednak wygodny sposób, ponieważ zdecydowanie zmniejsza ryzyko sprawy sądowej.

porozumienie stron

Kodeks pracy nie przewiduje możliwości odwołania się do sądu od porozumienia stron. Zakłada bowiem, że jest to zgodna wola dwóch dorosłych osób.

Wyjątkiem są sytuacje, gdy ty lub twój pracownik uznacie, że działaliście pod wpływem presji, groźby, albo nie byliście świadomi tego co robicie. Wtedy możliwe jest odwołanie się do sądu z prośbą, żeby sąd uchylił nasze porozumienie.

Innym przykładem wyjątku jest żądanie pracownika odprawy – jeśli porozumienie jest związane z przyczynami leżącymi po twojej stronie.

Wypowiedzenie umowy

Wypowiedzenie to najbardziej klasyczny sposób rozwiązania umowy. Oznacza ono, że dajesz pracownikowi czas na odejście tzw. okres wypowiedzenia.

Wypowiedzenie nazywane jest tzw. zwykłym sposobem rozwiązania umowy, dlatego jego przyczyna nie musi być szczególna, ciężka. Nie oznacza to jednak, że możesz zwolnić pracownika za cokolwiek. Jaka przyczyna będzie odpowiednia – o tym opowiem ci przy okazji.

Wypowiedzenie umowy o pracę to wola jednej strony – tutaj nie ma porozumienie – albo ty albo twój pracownik decydujecie o rozstaniu. Druga strona nie ma za bardzo nic do gadania. Nie musi nawet podpisywać dokumentu – nie wpływa to na jego ważność ani skuteczność. Więc jak pracownik mówi Ci, że nie podpisze wypowiedzenia, nie masz czymś się przejmować – to nie ma żadnego znaczenia.

Jak wypowiedzieć umowę

przyczyny rozwiązania umowy

Jak już zdecydujesz się złożyć pracownikowi wypowiedzenie musisz je przelać na papier (musi być na piśmie).

Taki dokument musi zawierać:

  • informację o tym, że jest to wypowiedzenie umowy o pracę;
  • okres wypowiedzenia
  • przyczynę, czyli dlaczego chcesz się rozstać z pracownikiem;
  • pouczenie dla pracownika, że ma prawo odwołać się do sądu;
  • twój podpis.

(tu możesz pobrać wzór wypowiedzenia).

W samym dokumencie możesz napisać więcej tzn. możesz wysłać pracownika na zaległy urlop albo zwolnić go ze świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia.

Kiedy nie można wręczyć wypowiedzenia

Pamiętaj, że są pewni ludzie, których nie możesz zwolnić lub nie możesz im złożyć wypowiedzenia. Te ograniczenia wynikają albo z sytuacji w jakiej się znajdują albo z funkcji jaką pełnią.

I tak, nie możesz dać wypowiedzenia m.in.

  • kobiecie w ciąży,
  • pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 4 lata przed emeryturą,
  • szczególnie chronionemu członkowi związku zawodowego,
  • osobie, której nie ma w pracy i usprawiedliwiła nieobecność (uwaga nie tylko z powodu choroby).

Lista takich osób jest dłuższa, dlatego o przypadkach ograniczenia możliwości zwolnienia z pracy, opowiem innym razem kompleksowo.

Wypowiedzenie z Twojego powodu

Pewnie słyszałeś o sytuacjach, gdy przy zwolnieniu pracownika musisz zapłacić odprawę? To są sytuacje, gdy zwalniasz pracowników z przyczyny leżącej po twojej stronie, a pracownik niczym sobie nie zawinił. Częstym powodem jest likwidacja stanowiska pracy, redukcja zatrudnienia itp.

Pamiętaj jednak, że jeśli zatrudniasz mniej niż 20 pracowników to nie masz obowiązku płacić odprawy, chyba że inaczej się umówiłeś z pracownikiem albo takie regulacje obowiązują w twoim zakładzie pracy. Niemniej jednak przepisy nie nakładają na Ciebie takiego obowiązku.

Jeśli zatrudniasz więcej niż 20 pracowników i zamierzasz zwolnić wielu w krótkim czasie to musisz niestety przeprowadzić całą procedurę opisaną w ustawie o tzw. zwolnieniach grupowych.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Ten sposób rozwiązania umowy o pracę najczęściej jest nazywany dyscyplinarką. Nie do końca jednak tak jest.

Otóż są dwa rodzaje rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia:

  1. z winy pracownika, czyli tzw. dyscyplinarka
  2. bez winy pracownika

Pierwsza sytuacja dotyczy rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika.

Są to wszystkie przypadki ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracownika, ale nie tylko. To też popełnione przez pracownika przestępstwa, które uniemożliwiają dalszą jego pracę albo zawiniona przez pracownika utrata uprawnień potrzebnych do pracy.

rozwiązanie bez wypowiedzenia

Tryb ten powinien być stosowany zupełnie wyjątkowo, w ciężkich przypadkach.

Jest to najostrzejszy sposób rozwiązania umowy. Dlatego, tak jak pisałam na początku – rozważ zawsze czy nie lepiej spróbować porozumieć się z pracownikiem.

Wymogi zwolnienia dyscyplinarnego

Dyscyplinarka musi spełniać te same wymogi co zwykłe wypowiedzenie, a więc musi być na piśmie, z podaniem przyczyny i pouczeniem.

Pamiętaj jednak, że w tym przypadku masz ograniczony czas – możesz to zrobić w terminie miesiąca od momentu kiedy dowiedziałeś się o zdarzeniu, za które chcesz zwolnić pracownika.

Jaka jest różnica z wypowiedzeniem zwykłym?

  1. przyczyna – przy dyscyplinarce to musi być ciężkie naruszenie lub ww. konkretne sytuacje
  2. moment rozwiązania umowy – przy tym trybie rozwiązanie umowy następuje z dniem otrzymania przez pracownika pisma z rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia, a więc bez okresu wypowiedzenia

Bez wypowiedzenia, ale i bez winy

Natychmiastowy sposób rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem może być zastosowany również w sytuacji niezawinionej przez pracownika.

Jest to przypadek długotrwałej nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby:

nieobecność z powodu choroby

  1. dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik pracuje krócej niż 6 miesięcy,
  2. dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik pracuje co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

Ewentualnie w przypadku innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione wyżej, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

W tym przypadku mamy konkretne sytuacje, w jakich możliwe jest rozwiązanie umowy i w zasadzie nie ma tu żadnej filozofii – trzeba tylko umieć liczyć okresy nieobecności.

Oczywiście, tak jak przy wypowiedzeniu, tak i przy rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia są pewne ograniczenia w rozwiązaniu umów. W przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia bez winy pracownika – pracodawca np. nie może rozwiązać z pracownikiem umowy o pracę w tym trybie, jeżeli pracownik jest nieobecny w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem (jeżeli w tym okresie pobiera zasiłek) i w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną (jeżeli w tym okresie pobiera wynagrodzenia i zasiłek).

Konsekwencje błędnego zwolnienia pracownika

Rozwiązanie umowy o pracę to nie taka prosta sprawa – no może poza porozumieniem stron – choć też nie zawsze.

Popełnienie błędów podczas rozwiązywania umowy może spowodować masę problemów.

Po pierwsze pracownik może odwołać się do sądu.

Pozew w sprawie pracowniczej, jeśli jego wartość jest niższa niż 50 tys. zł, nie kosztuje pracownika ani złotówki. Dlatego pracownik bez zastanowienia złoży pozew, w końcu nic nie ryzykuje. Prawda jest taka, że nawet jak przegra to niewiele go to będzie kosztować – co najwyżej koszty twojego prawnika wyliczone według przepisów, a więc 180 zł.

walka w sądzie

(i) stwierdzenia bezskuteczności wypowiedzenia – przy wypowiedzeniu umowy i tylko w okresie wypowiedzenia;

(i) przywrócenia do pracy i (ii) wynagrodzenia za czas pozostawania – już po rozwiązaniu umowy

albo

(iii) odszkodowania – w każdym przypadku, ale odszkodowanie wyklucza przywrócenie do pracy.

Oczywiście pracownik może przy okazji domagać się też innych roszczeń, często rozgoryczony rozwiązaniem umowy pracownik postanawia dochodzić praw z całości zatrudnienia, a więc może znaleźć się i mobbing i dyskryminacja i nadgodziny.

Dlatego dobrze się zastanów, zanim pochopnie podejmiesz decyzję.

Powodzenia!

***

Czytaj też:

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: (22) 501 56 10e-mail: sekretariat@kkz.com.pl

{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }

Jakub 28 lipca, 2018 o 18:12

Szanowna Pani Mecenas,
Wydaje się, że przy rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia pominęła Pani bardzo ważną kwestię, mianowicie iż pracodawca może zwolnić pracownika w ciągu miesiąca od uzyskania wiadomości o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy. Wszak po upływie tego okresu pracodawca traci możliwość rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym.

Pozdrawiam

Odpowiedz

Marta Kopeć 28 lipca, 2018 o 19:06

Panie Jakubie oczywiście, słuszna uwaga. To szalenie ważna informacja. Dziękuję! Już dopisuję.

Proszę jednak pamietać, że pracodawca nie traci możliwości rozwiązania umowy po upływie miesiąca. Jest to oczywiście błąd formalny i rozwiązanie umowy z naruszeniem prawa, ale są też sytuacje nadzwyczajne, w których powoływanie się pracownika na przekroczenie miesięcznego terminu przez pracodawcę może zostać uznane za nadużycie prawa. Niejednokrotnie udało mi się wybronić dyscyplinarki, pomimo że klient przekroczył termin miesięczny. Była to np. sytuacja, w której pracownik celowo przedłużał odbiór przesyłki z poczty, żeby doprowadzić do przekroczenia terminu.

Odpowiedz

Dodaj komentarz

Wyrażając swoją opinię w powyższym formularzu wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Kopeć Zaborowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. Twoich danych osobowych w celach ekspozycji treści komentarza zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych wyrażonymi w Polityce Prywatności

Administratorem danych osobowych jest Kopeć Zaborowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. z siedzibą w Warszawie.

Kontakt z Administratorem jest możliwy pod adresem sekretariat@kkz.com.pl.

Pozostałe informacje dotyczące ochrony Twoich danych osobowych w tym w szczególności prawo dostępu, aktualizacji tych danych, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia danych oraz wniesienia sprzeciwu na dalsze ich przetwarzanie znajdują się w tutejszej Polityce Prywatności. W sprawach spornych przysługuje Tobie prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Poprzedni wpis:

Następny wpis: